Türkiye’den İran’a ihracat, iki komşu ülke arasındaki coğrafi yakınlık, kültürel ve dilsel benzerlikler ve İran pazarının çeşitli ürünlere olan yüksek talebi nedeniyle tüccarlar için eşsiz bir fırsat sunuyor. Bu makalede, Türkiye’den İran’a ihracatta adım adım rehber, güncel kanunlar ve düzenlemeler, ilgili kurumlar ve kuruluşlar, izinler, gümrük, vergi ve İran’da çok satan ve talep gören ürünler ele alınacak. Ayrıca nakliye maliyetlerini düşürme, helal marka ihracat çeşitliliği ve İran halkının %50’sinden fazlasının İstanbul Türkçesine benzer bir dil konuşmasının avantajlarına değineceğiz.
Neden Türkiye’den İran’a İhracat Önemli?
Türkiye ve İran, uzun süredir ticari ilişkilere sahip komşu ülkelerdir. Coğrafi yakınlık, nakliye maliyetlerini azaltır ve ticaret sürecini hızlandırır. Ayrıca İran, Müslüman bir ülke olarak Türkiye’nin helal ürünleri için ideal bir pazar sunar. Öte yandan, İran halkının %50’sinden fazlası, İstanbul Türkçesine benzer bir dil olan Azerbaycan Türkçesini konuşur ve bu dil yakınlığı ticari ilişkileri kolaylaştırır.
Adım 1: Pazar Araştırması ve Ürün Seçimi
İhracatta ilk adım, İran pazarının ihtiyaçlarını belirlemektir. İran’da çok satan ve talep gören ürünler şunlardır:
- Giyim: Türk giyim ürünlerinin kalitesi ve uygun fiyatı nedeniyle.
- Gıda Ürünleri: Çikolata, kahve, zeytinyağı ve konserveler gibi.
- Ev Eşyaları: Mutfak gereçleri ve küçük elektrikli aletler.
- Kozmetik ve Hijyen Ürünleri: Türk markaları bu alanda oldukça popüler.
Öncelikle İran pazarındaki talebi analiz etmenizi ve İranlı tüccarlarla görüşmenizi öneririz.
Adım 2: Güncel Türkiye Kanunlarını Tanıma
Türkiye, 2015’ten beri özellikle tarım ürünlerinde gümrük indirimleri uygulamaktadır. 2025’te Türkiye gümrük kanunları hâlâ Avrupa Birliği ile yapılan anlaşmalardan etkileniyor. İran’a ihracat için:
- Vergi Numarası: Çoğu ürün için Türkiye Vergi Dairesi’nden vergi numarası alınmalı.
- Kontrol Belgesi: Bitkisel ürünler, tohumlar ve fidanlar için kalite kontrol belgesi gereklidir.
- Katma Değer Vergisi (KDV): Ürün türüne göre %1 ile %18 arasında değişir ve çıkış öncesi ödenmelidir
Adım 3: Türkiye’deki İlgili Kurumlar
İhracata başlamak için şu kuruluşlarla iletişime geçmelisiniz:
- Ticaret Bakanlığı: www.ticaret.gov.tr – İhracat izinlerinin verildiği resmi kurum.
- Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB): www.tobb.org.tr – Menşe belgesi ve danışmanlık için.
- Gümrük İdaresi: www.gtb.gov.tr – Ürün beyanı ve çıkış işlemleri
Adım 4: İzinlerin Alınması
- Menşe Belgesi: TOBB tarafından verilir.
- Helal Sertifikası: İran Müslüman pazarını hedefleyen ürünler için www.hdm.org.tr adresinden alınabilir.
- Sağlık İzinleri: Gıda ve kozmetik ürünleri için zorunludur
Adım 5: Gümrük Süreci
Ürünler, Bazargan, Razi veya Serow gibi sınır gümrüklerinden İran’a girer (www.irica.ir). İran’da şu belgeler gereklidir:
- Ticari Fatura (Invoice)
- Menşe Belgesi
- Konşimento (Bill of Lading)
- Ürün Sigortası
İran’daki gümrük ücretleri, ürün türüne göre değişen giriş vergileri ve harçları içerir.
Adım 6: Nakliye ve Maliyet Düşürme
Türkiye ve İran’ın komşu olması nedeniyle karayolu taşımacılığı oldukça ekonomiktir. Demiryolu veya donanımlı kamyonlar kullanarak maliyetler %30’a kadar düşürülebilir. İran’daki varış noktasına yakın gümrüklerin (örneğin Tebriz veya Tahran) seçilmesi zaman ve maliyeti optimize eder.
Adım 7: Ödeme Alma ve Hesap Kapatma
İran’ın bankacılık yaptırımları nedeniyle güvenilir döviz büroları veya takas yöntemleri önerilir. Göndermeden önce İranlı alıcıyla sağlam bir sözleşme yapın.
Vergi ve Maliyetler
- Türkiye’de Vergi: KDV’ye ek olarak bazı ürünlerde ek vergiler uygulanır. Petrol ve bazı hammaddeler vergiden muaftır.
- İran’da Vergi: Gümrük vergileri ve %9 KDV (2025 itibarıyla) ödenir.
İki ülke arasındaki gümrük indirimlerinden faydalanarak maliyetleri düşürebilirsiniz.
Helal Marka İhracatının Avantajları
İran, İslam ülkesi olarak helal ürünlere yüksek talep gösterir. Türkiye, gıda, giyim ve hijyen ürünlerinde tanınmış helal markalarıyla bu pazarda büyük bir pay alabilir. Türkiye’den alınan helal sertifikaları, İranlı tüketicilerin güvenini kazanır.
Dil Yakınlığı ve Ticarete Etkisi
İran halkının %50’sinden fazlası, özellikle Kazvin, Zincan, Karaj ve kuzeybatı bölgeleri olan Tebriz, Urmiye ve Erdebil gibi yerlerde Azerbaycan Türkçesini konuşur ki bu dil İstanbul Türkçesine oldukça benzerdir. Bu durum, tercümansız ticari görüşmeler yapılmasını sağlar ve iki ülke tüccarları arasındaki ilişkileri güçlendirir.
Son Söz
2025 yılında Türkiye’den İran’a ihracat, iki ülke arasındaki iyi ilişkiler, nakliye maliyetlerinin düşüklüğü ve İran’ın çeşitli ürünlere olan ihtiyacı sayesinde tüccarlar için altın bir fırsattır. Güncel kanunlara uyarak, gerekli izinleri alarak ve pazarı tanıyarak başarılı bir ticaret yapabilirsiniz.
Daha fazla bilgi ve İranlı tüccarlarla doğrudan iletişim için şu siteleri ziyaret edebilirsiniz:
- İran-Türkiye Ticaret Odası: www.irtcc.ir
- İran Gümrüğü: www.irica.ir
- Türkiye-İran Ticaret Sayfası (Türkiye.0098.link): İran-Türkiye ticaret sitesinin resmi bir sayfası olup, Farsça dilinde İranlı tüccarlarla doğrudan iletişim sağlar
Faydalı Linkler
Ticaret Bakanlığı: www.ticaret.gov.tr – Türkiye’deki ihracat kanunları ve izinler için resmi kaynak.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB): www.tobb.org.tr – Menşe belgesi ve ticaret danışmanlığı.
Gümrük İdaresi: www.gtb.gov.tr – Türkiye gümrük işlemleri için.
İran Gümrüğü: www.irica.ir – İran’daki gümrük kuralları ve ücretler.
Helal Sertifikasyon Kurumu: www.hdm.org.tr – Helal ürünler için sertifika alma.
İran-Türkiye Ticaret Odası: www.irtcc.ir – İki ülke arasındaki ticari fırsatlar ve iletişim.
Türkiye-İran Ticaret Sayfası: Türkiye.0098.link – İran-Türkiye ticaret sitesinin resmi bir sayfası olup, Farsça dilinde İranlı tüccarlarla doğrudan iletişim sağlar.
Organizasyon Geliştirme Kurumu: www.tpo.ir – İran’daki ithalat ve ihracat politikaları için
